We onderscheiden vijf smaken met onze smaakzintuigen, namelijk: bitter, zoet, zout, zuur en hartig. Die hartige smaak wordt umami genoemd. Maar hoe proef je die nou eigenlijk?
Hoe werkt smaak überhaupt?
Proeven en smaken onderscheiden is magisch. Want hoe gelukkig kan je wel niet worden van een heerlijk gerecht. Maar hoe kan het eigenlijk dat we iets proeven? Dit komt door de smaakpapillen. Deze liggen op de tong en achter in de keelholten en deze worden geprikkeld door wat je eet en deze papillen communiceren vervolgens met je hersenen, zodat je de smaken ook echt beleeft. Deze communicatie gaat via de zogenaamde smaakknoppen in die smaakpapillen. Smaakknoppen kunnen de chemische samenstelling van voedsel omzetten tot signalen naar drie verschillende hersenzenuwen. Daardoor weten wij wat we eten, welke smaak het heeft en of we dit lekker vinden.
De umamismaak wordt veroorzaakt door aminozuren. De voornaamste aminozuur die dit veroorzaakt is mononatriumgluramaat. Een lange naam die je meteen weer mag vergeten natuurlijk. De smaakknoppen signaleren deze aminozuren naar de hersenen en zorgen dus voor een beleving van hartigheid. Daarnaast doen deze umami-aminozuren nog iets bijzonders; ze zorgen ervoor dat je andere smaken ook beter kan ontdekken.
Versterkte smaaksensatie
Naast dat de umami-aminozuren de smaakbeleving stimuleren, zit het lichaam zelf ook al op zo’n manier in elkaar dat ieder stukje van de mond extra ondersteuning heeft op het gebied van smaakbeleving. Het voorste gedeelte van de tong wordt namelijk ondersteund door een gezichtszenuw, de nervus facialis, en het achterste gedeelte van de tong wordt weer door een andere gezichtszenuw ondersteund. Deze dragen namelijk signalen door. Ook de neus is cruciaal bij het proeven van smaak, want door geuren beleef je al een groot gedeelte van smaak.
Umami producten
Als je aan iemand vraagt welk voedingsmiddel zoet of zout is, dan kunnen de meeste mensen veel verschillende producten noemen. Of een voedingsmiddel umami is, weten echter de meesten niet zo goed te zeggen. Het is voor velen vaak lastiger hier een voorbeeld voor te bedenken, of de ideeën komen niet verder dan vlees en Parmezaanse kaas. Er zijn gelukkig wel heerlijke plantaardige producten die een hartige, dus umami, smaaksensatie opwekken! Wij hebben ze voor je op een rijtje gezet:
Zeewier
De zee zit vol met hartige smaken en een plantaardige variant hiervan is zeewier. Fantastisch in oosterse gerechten.
Soja
Veel producten waarvan soja de basis is, geven een heerlijke hartige smaak. Neem bijvoorbeeld sojasaus, miso of tofu. Stuk voor stuk pakketjes vol umamismaak.
Kimchi
Veel gefermenteerde producten zijn zurig van smaak maar kimchi is nog meer dan dat. Dit Koreaanse bijgerecht is namelijk ook echt fantastisch om een hartige smaak aan te brengen in een maaltijd.
Tomaten
Als er een groente is die hartig is, is het misschien wel tomaat. Dit wordt vaak als voorbeeld gebruikt als mensen uitleggen wat een umami smaak is. De zongedroogde variant is daarbij vooral een geweldig smaakbommetje.
Paddenstoelen
Een van onze ultieme favorieten als het gaat om umami. Zo’n speciale smaak en op veel verschillende manieren in te zetten: in soepen, als topping, als saus of bijvoorbeeld als hoofdrolspeler bij een portobelloburger.
Edelgistvlokken
Mis je smaak van kaas? Dat hoeft helemaal niet! Edelgistvlokken geven je de kans om dit te blijven beleven.
Zoals je ziet kan je – thank god – niet alleen met het eten van vis, vlees en kaas die fantastische hartige smaak van umami beleven. De lijst is eindeloos, dus genoeg mogelijkheden binnen een vegan eetpatroon!